Besteci, 38 yaşındaydı. Moskova Konservatuarı’nda sürdürdüğü 11 yıllık müzik öğretmenliği kariyeri, hakkında çıkan eşcinsellik dedikoduları yüzünden bir yıl kadar önce sona ermişti. Eşcinsellik, ülkesi Rusya'da bir suç kabul edildiği, tutuklama ve Sibirya'ya sürgünle cezalandırıldığı için biran önce dedikodulara son verebilmek umuduyla bir öğrencisi ile evlendi ama düğün ertesinde büyük bir bunalıma düştü. Onu intihar girişimine sürükleyen bunalımdan çıkmak için henüz yeni evlendiği eşini terk etti; İsviçre’de Cenevre Gölü kıyısında dinlenerek kendini topladı. Tek keman konçertosunu işte o günlerde yazdı. 25 günde tamamladı.
Onu intiharın eşiğine getiren “geçici deliliği” göl kıyısındaki tatili sırasında sona erdi. Ancak yaratıcılığının en yüksek düzeye çıktığı zaman, yaşadığı duygusal gerilim dönemi idi. Sözlenmesi, evliliği, intihar girişimi arasındaki 6 aylık sürede daha önce başlamış olduğu bir senfoniyi ve bir operayı tamamlamıştı; her ikisi de ileride onun en değerli yapıtları arasında anılacaktı. Keman Konçertosunu ise iyileşme döneminde meydana getirdi; tamamlamasında bir öğrencisi yardımcı oldu. Aynı öğrencisinin aracılığıyla varlıklı bir dul bayanla tanıştı. Bu bayan, hiç yüzyüze gelmeseler de besteciyi yıllar boyunca hem parasal açıdan hem de mektuplarıyla duygusal açıdan destekledi. Besteci bu sayede artık maddi sıkıntı çekmeyecek, besteciliğe konsantre olabilecektir.
Keman konçertosunu hayranı olduğu bir keman virtüözüne ithaf etti. Ama ünlü kemancı, eseri reddetti. “Dostum, eseri lütfen keman için düzenledikten sonra getirin, bu haliyle onu kimse çalamaz” demişti. Konçerto, ancak 3 yıl sonra bir konserde seslendirilebilecekti. Çalınamaz denen eseri 4 Aralık 1881’de Viyana’da bir filarmoni konserinde cesur bir kemancı seslendirdi.
Ne yazık ki bu ilk seslendiriliş öncesinde doğru dürüst prova yapılamamıştı; orkestra eserin tamamını son derece yumuşak şekilde, ancak duyulacak biçimde seslendirince sanatçılar yuhalandı. Kemancı ise bu kötü deneyime rağmen konçertoyu konserlerinde çalmayı sürdürdü ve diğer Avrupa kentlerindeki konserlerde başarı kazandı. Hatta zamanla başta eseri reddeden virtüöz bile eseri repertuarına aldı. Eser, günümüzde en popüler ve en sık çalınan keman konçertolarından birisi.
Çaykosvki'den ve onun Keman Konçertosundan bahsediyorum. Dün gece kemancı Alexander Markov Bursa Senfoni Orkestrası eşliğinde seslendirdi. Pınar'la ben, ayakta kalan izleyicler arasındaydık(!) -İlk defa Bursa senfoni orkestasının bir haftalık konserini bizim gibi salonda yer bulamayan bir sürü kişinin ayakta izlediğine tanık oldum.- Markov, gene Bursalı dinleyicileri büyüledi ve her zamanki sempatikliğiyle alkışlara "eyvallah" diyerek yanıt verdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder